1982

98' / 1.66:1

VIDEO ON DEMAND

ΑΡΠΑ COLLA

ARPA COLLA /

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Νίκος Περάκης

ΣΕΝΑΡΙΟ:

Νίκος Περάκης

Η Άρπα Colla είναι η τρίτη -και φαρμακερή- απόπειρα επιστροφής μου στην Ελλάδα. Στο σενάριο που έγραψα χειμώνα του 1980-81 στο Βερολίνο επεξεργάστηκα τα βιώματα μου κατά την χρηματοδότηση του «Ιδού η Μήλος», τις ενθουσιώδης προτροπές φίλων, τις συγκρούσεις με την αισθητική του κινηματογραφικού κατεστημένου και τα ιδεολογήματα των κομματικών διανοουμένων. Η ταινία είχε το θλιβερό προνόμιο να λογοκριθεί από δύο κυβερνήσεις: το σενάριο από μια φιλελεύθερη και η 1η κόπια από μια σοσιαλιστική, αλλά και τότε η δημόσια διοίκηση δεν ήταν σε θέση να εφαρμόσει τις αποφάσεις της και την γλίτωσα φθηνά. Λίγες μέρες μάλιστα πριν από την προβολή της στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το οποίο την είχε απορρίψει πλειοψηφικά την συμπαραγωγή πριν το γύρισμα, επανήλθε και εξαγόρασε το 20% με 2 μόλις εκατομμύρια δραχμές. Αυτός είναι και ο λόγος που το ΕΚΚ δεν αναφέρεται στους τίτλους. Το άλλο 80% προήλθε από την γερμανική ΒΕΤΑ FILM η οποία προαγόρασε την ταινία για τον γερμανόφωνο χώρο, αλλά περισσότερο για να εξασφαλίσει το copyright της παραγωγής Felix Krull όπου είχα κάνει production design, αλλά αυτά είναι μια άλλη μπερδεμένη ιστορία. Η εταιρεία που είχε ο Πανουσόπουλος, ανέλαβε την παραγωγή και την ανάθεσε στον Γιώργο Ιακωβίδη που είχε εκτελέσει επιτυχώς το «Ιδού η Μήλος» 3 χρόνια πριν.

Μόλις κυκλοφόρησε το δελτίο τύπου με ζήτησε στο γραφείο ένα πολύ ευγενικός κύριος και με πληροφόρησε ότι ο τίτλος της ταινίας παραποιεί το εμπορικό σήμα της γνωστής εταιρείας και με παρακάλεσε να αλλάξω τον λογότυπο. Τον διαβεβαίωσα ότι δεν σκοπεύαμε να ανταγωνιτούμε το αναψυκτικό της εταιρείας του, ότι ο προϋπολογισμός δεν μας επέτρεπε να αλλάξουμε λογότυπο και ότι μάλιστα ελπίζαμε σε μία χορηγία από την εταιρεία του. Ο κύριος που ήταν δικηγόρος μου είπε ότι είναι αναγκασμένος να προσφύγει στην δικαιοσύνη κι εγώ τον παρακάλεσα να μας κάνει την χάρη γιατί δεν είχαμε διαφημιστικό budget και μια αγωγή της Coca Cola κατά της Αrpa Colla θα ήταν η τέλεια έμμεση διαφήμιση και των δύο πλευρών. Κατόπιν αυτού ο δικηγόρος επιφυλάχτηκε, αλλά δυστυχώς δεν με ξαναπήρε και χάσαμε τον μεγάλο χορηγό.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Αφού έχασαν χρόνο και χρήμα σε λιγότερο δημοφιλείς ταινίες, δυο νεαροί σκηνοθέτες, σοσιαλοκομφορμιστής ο ένας και ριζοσπάστης κομουνιστής ο άλλος, είναι υποχρεωμένοι να βιοπορίζονται με διαφημίσεις, αλλά ελπίζουν να επιστρέψουν στον κινηματογράφο. Κάνουν βίζιτες σε παραγωγούς ή παραμυθιάζουν πλούσιους φί-λους να επενδύσουν στο ταλέντο τους.

«Άρπα Colla» είναι η οπτικοποίηση των κοινών απραγ-ματοποίητων οραμάτων τους. Ένα σουρεαλιστικό αμάλ-γαμα αποσπασμάτων που σκόπιμα αναφέρεται σε γνωστά κινηματογραφικά είδη: Ξεκινά σαν ένα ρομαντικό, με-τατρέπεται σ΄ένα ιδεολογικό νεορεαλιστικό δράμα και μετά από ένα κοσμοπολίτικό ιντερμέδιο, αναπτύσσεται σε μια τραβεστί φάρσα φεμινιστικής θεματολογίας. Στη συνέχεια, μεταλλάσσεται ξαφνικά σε ιστορικό έπικαλ και στη μέση ενός μονοπλάνου σε ελληνο-γουέστερν με ένα σπαραχτικό μονόλογο από την Αντιγόνη του Σοφοκλή...

ΔΙΑΝΟΜΗ ΡΟΛΩΝ+ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Όταν άρχισα να ψάχνω ηθοποιούς, είχα δει τον Μίμη Χρυσομάλλη στο «Βαρύ πεπόνι» και τον Νίκο Καλογερόπουλο στο «Μάθε παιδί μου γράμματα», αλλά ήθελα να εξαντλήσω την ευκαιρία για να γνωρίσω μια γενιά ηθοποιών που δεν ήξερα καθόλου. Την Rocky μου την έφερε ο Πανουσόπουλος που είχε κάνει διαφημιστικά μαζί της και ήταν σίγουρος για το ταλέντο της. Συναντώντας τις υποψήφιες για τον ρόλο της Σούλας διαπίστωσα ότι οι δύο αθώες ερωτικές σκηνές προκαλούσαν πανικό στις νέες ηθοποιούς, πράγμα που θα δυσκόλευε την δουλεία μαζί τους και πρότεινα στην Δέσποινα Παγιάννου, που είχε μεγαλώσει και σπουδάσει στην Γερμανία, να ξεκινήσει την καριέρα της στην πατρίδα. Καταλάβαινα όμως και την ανασφάλεια των νέων ηθοποιών, γιατί οι προηγούμενες ταινίες μου είχαν πάρει στην Ελλάδα άθλιες κριτικές. Υπήρχε και γι’αυτό μια εξήγηση, γιατί είχα ζήσει από κοντά την σύγχυση των νέων κινηματογραφιστών –αυτό ήταν εξ άλλου το θέμα της ταινίας-, είχα δει αρκετές ταινίες, θύματα των στρατευμένων θεωρητικών κινηματογράφου και των δογματικών κριτικών, και είχα παρακολουθήσει την άγρια πολεμική του νέου (ΝΕΚ) κατά του παλιού (ΠΕΚ) κινηματογράφου – κάτι σαν το Yin και Yang. Χαρακτηριστική αυτού του κλίματος ήταν η κλασική –πριν από κάθε άλλη- ερώτηση των ηθοποιών και συντελεστών, όταν τους πρότεινα να συνεργαστούν στην ταινία:
– Θα πάει στο φεστιβάλ;
– Αν την πάρουν... απαντούσα συνήθως, αφού γυρίζοντας μια ταινία δεν εξασφάλιζες και την προβολή της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, γιατί υπήρχαν και άλλα κριτήρια εκτός από τα λεγόμενα ποιοτικά. Η συμμετοχή στο Φεστιβάλ - που επί χούντας δεχόταν οι ταινίες να διαφημίζονται με τανκς, και μεταπολιτευτικά περιόριζε την είσοδο στον απρόβλεπτο «Β’εξώστη» - θεωρείτο κάτι σαν πιστοποιητικό ποιότητας, πόσο μάλλον μια βράβευση.

Με τους «παλιούς» πρωταγωνιστές σαν την Μαλένα Ανουσάκη ή τον Νίκο Ρίζο που με είχαν φοβίσει ότι δεν συνεργάζονται τα βρήκαμε πολύ πιο εύκολα.

ΔΙΑΝΟΜΗ

Γιώργος

Δημήτρης Χρυσομάλλης

Κώστας

Νίκος Καλογερόπουλος

Σούλα

Δέσποινα Παγιάννου

Αλεξίου

Hλίας Λογοθέτης

Κλητήρας

Δημήτρης Πιατάς

Shirley

Rocky Taylor

Καραλεφιώτης

Νίκος Ρίζος

Τάκης

Γιώργος Κυρίτσης

Μιχάλης

Δημήτρης Πουλικάκος

Βασίλης

Γιώργος Γιωγλερής

Δανάη

Μπέτυ Λιβανού

Μητέρα Κώστα

Μαλένα Ανουσάκη

Γραμματέας παραγωγής

Σοφία Σεϊρλή

Γραμματέας Καραλεφιώτη

Χαρούλα Βελέντζα

Ξανθιά Διαφημίστρια

Ισμήνη Καλέση

Παπάς

Βασίλης Τσάγκλος

Τεχνικός

Νίκος Τσαχιρίδης

Τεχνικός

Παναγιώτης Μποτίνης

Τεχνικός

Βασίλης Τζιμπίδης

Mr. Tobler

Charles Wane

Βιβλιοπώλης

Γιώργος Τσεμπερόπουλος

Γιός Γιώργου

Αλέξανδρος Κολλάτος

Γερμανός Αξιωματικός

Στέλιος Κούσης

Φτερού

Ανδρέας Νομικός

Κάμεραμαν Casting

Βαγγέλης Κοτρώνης

Άννα

Μαρία Γρίβα

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Σενάριο+Σκηνοθεσία

Νίκος Περάκης

Διεύθυνση Φωτογραφίας

Γιώργος Πανουσόπουλος

Διεύθυνση Παραγωγής

Γιώργος Ιακωβίδης

Σκηνογράφος+Ενδυματολόγος

Heidrun Brand

Μουσική

Νίκος Μαμαγκάκης

Ηχολήτης

Μαρίνος Αθανασόπουλος

Μοντάζ

Γιώργος Τριανταφύλλου

Make-up

Αργυρώ Κουρουπού

Κομμώτρια

Νίκη Ψιμούλη

Φροντιστής

Μιχάλης Φλωριώτης

Φωτογράφος Σκηνής

Διονύσης Πετρουτσόπουλος

Συντονιστής Post Production

Γιώργος Τσεμπερόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτης

Λάκης Αντωνάκος

Script+Continuity

Φωτεινή Αργυροπούλου

Boom Operator

Χρήστος Παττάς

Συνεργάτης Μοντέρ

Αλέξης Πεζάς

Βοηθός Κάμεραμαν

Σταμάτης Γιαννούλης

Clapper Loader

Κώστας Κεκεμένης

Film Loader

Άγγελος Βισκαδουράκης

Ηλεκτρολόγος

Γιάννης Παπαδημητρίου

Μακενίστας

Γιάννης Παπαδάκης

Κατασκευές

Γιώργος Κολιοπάντος, Αναστάσιος Κίτσος

Γκαρνταρόμπα

Λένα Knight

Χειριστής Γεννήτριας

Γραμματέας Παραγωγής

Ειρήνη Περάκη

Οδηγός

Νίκος Κολιοκότσος

Εγγραφή Μουσικής

POLYSOUND

Τραγούδι

Ελευθερία Αρβανιτάκη

Σόλο Μπουζούκι

Θανάσης Πολυκαντριώτης

Μιξάζ

Θανάσης Αρβανίτης, ΤΟΝSTUDIO

Επεξεργασία Εικόνας

CINEMAGIC

Παραγωγή

Nikos Perakis Filmproduktion München

Συμπαραγωγοί

BETA Film München
Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου

Διανομή

Σπέντζος Φιλμ

Διάρκεια 96’(25 fps)
EASTMAN Color 35 mm
Αναλογίες Εικόνας 1.66:1

ΑΦΙΣΕΣ+ΤΑΜΠΛΟ

ΚΑΡΕ+ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΚΗΝΩΝ

ΣΚΗΝΕΣ

Το σενάριο που είχα υποβάλει το 1981 με την αίτηση συμπαραγωγής στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, είχε τον τίτλο “Χασάπη Γράμματα”, που ήταν τότε η κραυγή διαμαρτυρίας των θεατών, όταν ένας αγγλικός διάλογος δεν είχε υπότιτλους, ή όταν φλουτάριζε η εικόνα ή όταν τρεμόσβηνε το φως της λάμπας -βολταϊκού τόξου- ή για όποιο λάθος έκανε ο προβολατζής. Δεν πιστεύω ότι αυτή η χοντροκομμένη μεταφορά ήταν ο λόγος για την απόρριψη της πρότασής μου, αλλά οι αποφάσεις του ΕΚΚ συχνά μου φαινόταν σαν ένα είδος έμμεσης λογοκρισίας, όχι οπωσδήποτε κυβερνητικής. Επιβεβαιώθηκα, όταν καμιά δεκαετία αργότερα διορίστηκα από μια κεντροδεξιά υπουργό στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΚΚ και οι συνάδελφοι των «προοδευτικών παρατάξεων μου ζήτησαν να παραιτηθώ για λόγους πολιτικής ευαισθησίας. Επειδή πολιτικά δεν ήμουν καθόλου ευαίσθητος, παραιτήθηκα δυο μήνες αργότερα, μόνο γιατί δεν άντεξα τις ανοησίες που άκουγα στα συμβούλια.

Η «Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών» που διάβασε το ίδιο –αυτολογοκριμένο- σενάριο μόνο για να μου χορηγήσει την άδεια λήψεως σκηνών ήταν πιο επιεικής και το «ενέκρινε» υπό τον όρο ότι θα «απαλειφθούν λέξεις που προσβάλλουν την δημοσία αιδώ». Αντίγραφο της απόφασης υπάρχει στα ΔΙΑΦΟΡΑ.

Έλα όμως που άλλαξε η κυβέρνηση και η νέα –σοσιαλιστική- επιτροπή είδε την μετονομασμένη σε «Αρπα Colla» ταινία και φρίκαρε. Ο πρόεδρος της επιτροπής, ο οποίος μάλιστα δεν μου έλεγε το όνομά του, επέμενε μεταξύ άλλων να κόψω την σκηνή όπου ο γερμανοτσολιάς Ετεοκλής αυτοκτονεί καρφώνοντας με την λόγχη του πισώπλατα τον αδελφό του αντάρτη Πολυνίκη.

Είχε πιάσει τον συμβολισμό και θεωρούσε ότι η σκηνή διασύρει την εθνική αντίσταση και ως εκ τούτου είναι δυνητικά επικίνδυνη για την εθνική συμφιλίωση. Αν και κολακεύτηκα με την ανατρεπτικότητα που διέγνωσε στην ταινία, ζήτησα πάλι να δω τον προϊστάμενο διευθυντή και επαναλήφθηκε περίπου η σκηνή του 1979 -βλέπε Milo Milo ΣΚΗΝΕΣ- αλλά αυτή την φορά υπό την απειλή μιας συνέντευξης τύπου, αφού ο δεξιόστροφος θείος μου είχε αντικατασταθεί από πρασινοφρουρό.